ویژگی های «سینمای کلاسیک» چیست؟

سینمای کلاسیک اساسا پدیده ای است آمریکایی که تاریخ تقریبی آن بین سال های ۱۹۰۸ تا ۱۹۵۶ است. به این سینما به علت حضور مستمر و طولانی آن در تاریخ سینما امروزه «سینمای مسلط» می گویند.این سینما منشا کاملا اقتصادی دارد و به همین جهت سعی در جذب مخاطب داشته و به مقوله سرگرمی اغلب اهمیت زیادی می دهد و طبعا از مفاهیم فلسفی و جدال های فکری پرهیز می کند.عصر طلایی هالیوود ، در تاریخ سینمای آمریکا، اصطلاحاً به دورانی اطلاق می‌شود که از پایان دوران سینمای صامت ، یعنی از اواخر دهه ۱۹۲۰ میلادی آغاز شده و تا حدود دهه ۱۹۶۰ میلادی به طول می‌انجامد. در طی این دوران، که دورانی پربار در صنعت سینما محسوب می‌شود، تعداد بسیار زیادی فیلم توسط استودیوهای فیلمسازی هالیوود تولید گردید.

بطور کلی اصول طرز تفکر و دیدگاه سبک کلاسیک سینمای هالیوود چه در محتوی و چه در فرم بر مبانی زیر استوار است:

حضور منطق و استدلال : این سینما به مقوله خرد در تقابل با احساس برتری می دهد. و چیرگی عقل بر احساس در آن مشهود است.
رعایت قوانین عدالت: در سینمای کلاسیک نیکوکاران پاداش گرفته و بدکاران مجازات می شوند.
آموزندگی: سینمای کلاسیک سعی بر آموزش اخلاقی دارد و اصولا با هر گونه اعمال غیر اخلاقی سازش ندارد.
خوش آیند بودن و سرگرم کنندگی: سینمای کلاسیک هالیوود آمریکا در جهت رضایت مخاطب عام عمل می کند و لذا سعی در سرگرم نمودن مخاطبین خود از طریق داستان گویی دارد.
ایجاز و خلاصه گویی: سینمای کلاسیک خصوصا از مقوله خلاصه گویی به شدت بهره می گیرد و از دیالوگ های کشدار و طولانی اجتناب می ورزد.
وضوح و سادگی: مفاهیم سینمای کلاسیک ساده و روشن به مخاطب منتقل می شود.به عبارتی این سینما از پیچیدگی و ابهام در روایت که مخاطب را سردرگم نماید پرهیز می کند.
رعایت وحدت های سه گانه: وحدت مکان،وحدت زمان، وحدت موضوع می بایست رعایت گردد.
رعایت اصول مقدس سینمای کلاسیک: به اصولی همچون میهن پرستی، خداباوری، خانواده، به عنوان مقولاتی غیرقابل اعتماد تردید نگاه می کند و تخطی از این اصول جایز نیست. در ادامه به معرفی چند فیلم کلاسیک می پردازیم.

فیلم 12 Angry Men (دوازده مرد خشمگین)

فیلم «دوازده مرد خشمگین » (Angry man 12) محصول 1957 به کارگردانی سیدنی لومت و با بازی هنری فوندا است. داستان این فیلم کلاسیک پیرامون هیئت منصفه‌ای متشکل از دوازده نفر می‌گذرد که وظیفه دارند راجع‌به گناهکار بودن یا نبودن جوانی متهم به قتل تصمیم‌گیری کنند. به جز دقایق کوتاهی از ابتدا و انتهای فیلم، مابقی آن در یک لوکیشن روایت می‌شود. جایی که محل تجمع دوازده مردی است که هر کدام با توجه به گذشته و زندگی خود از منظری متفاوت به قضیه نگاه می‌کنند. لذا هنر اصلی لومت در این فیلم -که پس از سال‌ها هنوز هم می‌توان از آن به عنوان کلاسی برای آموزش کارگردانی استفاده کرد- به کارگیری میزانسن‌های متناسب با هر شرایط است به گونه‌ای که عدم تغییر لوکیشن مانع از یکنواختی و کسالت‌بار شدن اثر نشده.

فیلم A Streetcar Named Desire (اتوبوسی به نام هوس)

فیلم «اتوبوسی به نام هوس» (A streetcar Named desire) محصول سال 1951 به کارگردانی الیاکازان با بازی مارلون براندو است. این فیلم کلاسیک که از روی نمایشنامه‌ای به همین نام ساخته شده، روایتگر فراز و نشیب‌های زندگی بلانش با بازی ویون لی است که پس از اخراج از مدرسه به خانه‌ی خواهرش آمده است. اما شوهر خواهر بلانش یعنی استنلی (براندو) از همان ابتدا سر ناسازگاری با بلانش دارد…این فیلم در 12 رشته نامزد دریافت اسکار شد که در نهایت در چهار بخش بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش مکمل زن، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و بهترین طراحی صحنه موفق به کسب اسکار شد.

فیلم Casablanca (کازابلانکا)

فیلمی رمانتیک از سینمای آمریکا است که بر مبنای نمایش‌نامه‌ای بر روی صحنه نرفته از مورای بورنت و جان آلیسون به نام همه به کافه ریک می‌آیند و با کارگردانی مایکل کورتیز در سال ۱۹۴۲ تولید شده‌است. ستارگان این فیلم هامفری بوگارت، اینگرید برگمن و پل هنرید هستند .کازابلانکا ماجرای عاشقانه‌ای را در گیرودار جنگ جهانی دوم و دربارهٔ بحران پناهجویان به تصویر می‌کشد و در یک کلام، داستان مردی است که میان «عشق و انسان خوب بودن» در حال در هم شکستن است. او باید بین «عشق به زن مورد علاقه‌اش» و «کمک به فرار مبارز چکی از دست حاکمیت وابسته به فرانسه ویشی در جهت مبارزه با نازی ها » تنها یکی را انتخاب کند.این فیلم در ۸ رشته نامزد دریافت اسکار شد که در نهایت در سه بخش بهترین فیلم ، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه اقتباسی موفق به کسب اسکار شد.

فیلم How Green Was My Valley (دره من چه سرسبز بود)

«دره من چه سرسبز بود» (How Green was My valley) محصول سال 1941 به کارگردانی جان فورد یکی از موفق‌ترین آثار تاریخ سینما در ترسیم خانواده است. شاید مهم‌ترین جلوۀ اهمیت بیرونی فیلم به دلیل کسب عنوان بهترین فیلم سال از آکادمی اسکار آن هم در رقابت با همشهری کین، فیلمی که چندین سال به عنوان بهترین فیلم تاریخ سینما از آن یاد می‌شود، باشد.این فیلم نامزد ده جایزه اسکار شد و پنج مورد از آن‌ها شامل بهترین فیلم را برد. جان فورد آدمی به شدت سنتی است که نگاه امروزی به گذشته دارد؛ یعنی دید نوستالژی یا برگشت به عقب ندارد. فیلم دره من چه سرسبز بود از این جنبه بسیار حائز اهمیت است، چرا که با یک فلش بک به گذشته و مرور خاطراتی شیرین شروع می‌شود، اما کارگردانِ فیلم چیزی بیش از یک نوستالژی خلق می‌کند، چیزی که ابداً ارتجاعی نیست. هیو مورگان ۱۲ ساله با خانواده‌اش ــ که کارگر معدن هستند ــ در دره‌ای سرسبز و آرام زندگی می‌کند. اما، هم‌زمان با رشد و تغییر هیو، زندگی بیرون نیز به‌شدت در حال تغییر است….